Lekker, gezond en ook nog eens mooi om te zien!
Wat is de overeenkomst tussen mensen die te weinig eten en juist te veel? Antwoord: ze eten allebei onvoldoende groente. Het was een van de feiten die voorbij kwamen op een inspirerend Groentecongres donderdag 26 maart in Rotterdam. De belangrijkste boodschap: als we meer groente zouden eten, kunnen heel wat chronische ziekten worden voorkomen of zelfs genezen.
Je weerstand vergroten
Ben van Ommen, systeembioloog bij TNO, ging in op wat hij verstaat onder ‘gezondheid’. Hij ziet gezondheid als het vermogen van het lichaam zich aan te passen. “Het lichaam is continu bezig zich af te stellen op wat we doen en eten en hoe we ons voelen, bijvoorbeeld door hormonen te produceren. Alle onderdelen van de schokbreker moeten goed werken. Medicijnen grijpen in op het systeem, maar verstoren het ook,” aldus Van Ommen. Beter is het te focussen op voeding en leefstijl om het systeem veerkrachtig te houden. Voeding levert daarbij de ingrediënten die de schokbrekers smeren en zo de werking optimaliseren. Het idee is dat de stoffen die in lage doses in groente en fruit voorkomen, zoals salicilaat, het afweersysteem ‘kietelen’ en een kleine ontstekingsreactie te weeg brengen. Daardoor worden de weerstanden van de mechanismen getraind, zodat ze goed werken als het echt nodig is.
Kortom: je veerkracht wordt hoger. Daarom is gevarieerd eten ook het devies, want dan krijg je veel verschillende stofjes binnen. Maar liefst 95 procent van de gevallen van obesitas zou zo te voorkomen zijn, net als 80 procent van diabetes, 40 procent van de hart- en vaatziekten en de helft van alle gevallen van kanker. Indrukwekkende cijfers, waarvan ik graag de onderliggende literatuur nog eens zou zien.
Dna-schade voorkomen
Professor dr. Aalt Bast van de Universiteit Maastricht legde in een parallelsessie uit waarom groenten zo goed voor ons zijn. Dat heeft alles te maken met zuurstof. “Mensen oxideren, we hebben zuurstof nodig maar het bedreigt ons ook, want zuurstof is een toxisch molecuul.” Te veel zuurstof leidt tot ontstekingsreacties en schade aan het dna. Zo’n duizend keer per dag per cel geeft zuurstof een tik op het dna. Zogenaamde repair-enzymen verhelpen de schade, maar op den duur gaan die minder goed werken. Aan het eind van je leven heb je dertig procent kans dat je kanker hebt of hebt gehad.
Gelukkig had hij een prettige boodschap: we kunnen ons beschermen tegen oxidatie via flavonoïden en antioxidanten. De stoffen in groente en fruit brengen kleine effecten te weeg, maar omdat het er zo veel zijn, verbeteren ze de veerkracht samen aanzienlijk. “Er zijn al heel wat wetenschappelijke studies gedaan die aantonen dat veel groente eten ziektes kan voorkomen. Er zijn bijvoorbeeld studies die laten zien dat COPD verbetert op een dieet met veel broccoli.”
‘Superfood’ van eigen bodem: broccocress
Eerst gezond eten, daarna eventueel medicijnen
Martijn van Beek van Voeding Leeft ontwikkelt leefstijlprogramma’s voor mensen met een chronische aandoening. Hij boekt geweldige resultaten bij patiënten met diabetes. De missie van Voeding Leeft is om voeding serieus te nemen als medicijn. De volgorde zou niet moeten zijn: eerst een medicijn en als het niet werkt groente en fruit eten, maar juist andersom. Volgens Van Beek is diabetes type 2 in tachtig procent van de gevallen omkeerbaar, en de meeste patiënten krijgen dan niet te horen. “Het ontstaat door een ongezonde leefstijl, en met een gezonde leefstijl kun je dat omdraaien. Als mensen dat ervaren, gaan ze uit zichzelf gezond eten.”
Hij riep de toehoorders op om zich te verwonderen over wat voeding als medicijn kan betekenen, en vooral nieuwsgierig te zijn. “Laat eens tien dagen lang tachtig procent van wat je eet groente en fruit zijn en houdt bij wat het voor je doet.”
Sneller zwanger en gezondere kinderen
Als er één periode in het leven is waarin het belangrijk is om gezond te eten, dan is dat rondom de zwangerschap. Dat wil zeggen: drie maanden voorafgaan aan de bevruchting tot drie maanden daarna. Periconceptie-epidemioloog (ik wist ook niet dat het bestond) Régine Steegers-Teunissen van het MC Erasmus ging daar uitgebreid op in. Voor de voortplanting is veel foliumzuur nodig. Om daar voldoende van binnen te krijgen, is het belangrijk volop groente en fruit te eten. En mannen, opgelet: dat geldt niet alleen voor de vrouw, want ook zaadcellen zijn gebaat bij foliumzuur. Het liefst uit groente, al is dat heel lastig en wordt vrouwen daarom aanbevolen om extra foliumzuur te slikken.
De cijfers zijn indrukwekkend: een mediterraan dieet met veel groente en fruit verhoogt de kans op zwangerschap, ook bij IVF. Bij een westers eetpatroon valt het zaadaantal maar liefst 40 procent lager uit. Maar gelukkig: een traditioneel Nederlands eetpatroon met aardappels, groente en vlees valt daar niet onder.
Daar komt nog eens bij dat groente en fruit eten ook belangrijk is voor gezonder nageslacht. Dat komt doordat foliumzuur methylgroepen levert die worden gebruikt om de genen te programmeren. Je bewijst dus niet alleen jezelf een dienst door gezond te eten, maar ook je kinderen. En daar hebben ze hun hele leven plezier van.
De presentaties van de plenaire sprekers staan online.
Vind je dit artikel interessant? Je kunt het delen!
